بهترین روش های کنترل و کاهش فشار خون در بزرگسالان

فشار خون بالا یکی از بیماری‌های شایع در سراسر جهان است که به عنوان “قاتل خاموش” شناخته می‌شود، زیرا معمولاً بدون علامت است و ممکن است افراد از ابتلا به آن آگاه نباشند. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که فشار خون به طور مداوم بیش از حد بالا باشد، و اگر به موقع کنترل نشود، می‌تواند به عوارض جدی مانند حمله قلبی، سکته، و آسیب به کلیه‌ها منجر شود. شناخت عوامل خطر، علائم و روش‌های پیشگیری از فشار خون بالا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا بتوان کاهش فشار خون را برای فرد به ارمغان آورد.

فشار خون بالا چیست؟

فشار خون بالا زمانی است که نیروی فشار خون به دیواره شریان شما به طور مداوم بیش از حد بالا باشد که به مرور زمان به شریان‌های شما آسیب می‌رساند و می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند حمله قلبی و سکته شود.

پزشکان فشار خون بالا را “قاتل خاموش” می‌نامند زیرا معمولاً هیچ علامتی ندارید. بنابراین، ممکن است متوجه نباشید که دقیقا چه لتفاقی در حال رخ دادن است. فشار خون (BP) اندازه‌گیری فشار یا نیروی فشار خون به دیواره رگ‌های خونی است. میزان BP شما دو عدد دارد:

• عدد بالایی فشار خون سیستولیک است که فشار روی دیواره شریان را هنگام ضربان یا انقباض قلب اندازه‌گیری می‌کند.
• عدد پایین فشار خون دیاستولیک است. این فشار روی دیواره‌های شریان را بین ضربان‌های زمانی که قلب شما در حال استراحت است اندازه گیری می‌کند.

پزشک فشار خون را بر حسب میلی متر جیوه (mmHg) اندازه گیری می‌کنند. فشار خون به چهار دسته کلی تقسیم می‌شود.

• فشار خون طبیعی: فشار خون کمتر از 80/120 میلی متر جیوه (میلی متر جیوه) است.
• فشار خون بالا: عدد بالایی ( (Maximumبین 120 تا 129 میلی متر جیوه و عدد پایینی (Minimum) زیر 80 میلی متر جیوه است.
• مرحله 1 فشار خون بالا: عدد بالایی ( (Maximumبین 130 تا 139 میلی متر جیوه یا عدد پایین بین (Minimum) 80 تا 89 میلی متر جیوه است.
• مرحله 2 فشار خون بالا: عدد بالایی 140 میلی متر جیوه یا بالاتر یا عدد پایینی 90 میلی متر جیوه یا بالاتر است.

چرا فشار خون افزایش می یابد؟

هر چیزی که باعث افزایش فشار بر روی دیواره شریان‌ها شود می‌تواند منجر به افزایش فشار خون شود. تجمع چربی، کلسترول و سایر مواد در داخل و روی دیواره شریان (آترواسکلروز) می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود. اما برعکس آن نیز صادق است. فشار خون بالا می‌تواند باعث تصلب شرایین شود. گاهی اوقات، علت فشار خون بالا مشخص نمی‌شود. شرایط و داروهایی که می‌توانند باعث افزایش فشار خون شوند عبارتند از:

• اختلالات غده فوق کلیوی
• مشکل قلبی که بر عروق خونی موجود در بدو تولد تأثیر می‌گذارد (نقص مادرزادی قلب)
• مواد مخدر غیرقانونی مانند کوکائین و آمفتامین‌ها
• بیماری کلیوی
• آپنه انسدادی خواب
• برخی از داروها، از جمله قرص‌های ضد بارداری، داروهای سرماخوردگی و سینوس، مسکن‌های بدون نسخه حاوی کافئین و برخی از داروهای تجویزی
• بیماری تیروئید

اصلی ترین عوامل تاثیر گذار بر فشار خون

عوامل دیگری نیز در افزایش فشار خون تاثیرگذار هستند که در ادامه آن‌‎ها را توضیح می‌دهیم:

• چاقی یا اضافه وزن: چاقی احتمال ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می‌دهد. فشار خون بالا یک عامل خطر برای بیماری قلبی و سکته است.
• سابقه خانوادگی فشار خون بالا: اگر والدین یا خواهر و برادری به این بیماری مبتلا باشند، احتمال ابتلا به فشار خون بالا بیشتر است.
• عدم تحرک بدنی: ورزش نکردن می‌تواند باعث افزایش وزن شود. افزایش وزن خطر افزایش فشار خون را افزایش می‌دهد.
• رژیم غذایی پر نمک (سدیم) یا کم پتاسیم: سدیم و پتاسیم دو ماده مغذی هستند که بدن برای کنترل فشار خون به آنها نیاز دارد. اگر در رژیم غذایی خود سدیم بیش از حد یا پتاسیم بسیار کم داشته باشید، ممکن است دچار افزایش فشار خون شوید.
• مصرف دخانیات: کشیدن سیگار، جویدن تنباکو یا قرار گرفتن در اطراف دود می‌تواند فشار خون را افزایش دهد.
• نوشیدن بیش از حد الکل: مصرف الکل با افزایش فشار خون به خصوص در مردان مرتبط است.
• سن: به سادگی افزایش سن خطر افزایش فشار خون را افزایش می دهد.
• نژاد: افزایش فشار خون به ویژه در میان سیاه پوستان شایع است و معمولاً در سنین پایین‌تر از افراد سفید پوست ایجاد می‌شود.

اگرچه فشار خون بالا در بزرگسالان شایع است، کودکان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. برای برخی از کودکان، مشکلات کلیوی یا قلبی می‌تواند باعث فشار خون بالا شود. عادات بد سبک زندگی، مانند رژیم غذایی ناسالم، چاقی و ورزش نکردن، در ایجاد افزایش فشار خون در کودکان تاثیرگذار است.

فشار خون بالا چه عوارضی دارد؟

فشار خون منجر به مشکلات سلامتی جدی می‌شود که این مشکلات و بیماری‌ها عبارتند از:

• بیماری عروق کرونر (CAD)
• سکته
• حمله قلبی
• بیماری شریان محیطی
• بیماری کلیوی و نارسایی کلیه
• عوارض دوران بارداری
• آسیب چشم
• زوال عقل عروقی

دلیل ایجاد فشار خون بالا چیست؟

فشار خون اولیه یک علت مشخصی ندارد. معمولاً عوامل زیادی در کنار هم قرار می‌گیرند تا آن را ایجاد کنند. علل شایع عبارتند از:

• الگوهای غذایی ناسالم (از جمله رژیم غذایی سرشار از سدیم)
• عدم فعالیت بدنی
• مصرف زیاد نوشیدنی های حاوی الکل

فشار خون ثانویه حداقل یک علت مشخص دارد که پزشکان می توانند آن را شناسایی کنند. علل شایع فشار خون ثانویه عبارتند از:

• برخی داروها، از جمله سرکوب کننده‌های ایمنی، NSAID ها و داروهای ضد بارداری خوراکی
• آلدوسترونیسم اولیه (سندرم کان)
• مصرف تفریحی مواد مخدر (از جمله آمفتامین ها و کوکائین)
• بیماری‌های عروق کلیوی، که شرایطی هستند که بر جریان خون در شریان‌ها و وریدهای کلیه شما تأثیر می‌گذارند. تنگی شریان کلیوی یک مثال رایج است.
• استفاده از تنباکو (از جمله سیگار کشیدن، استعمال دخانیات و استفاده از تنباکو بدون دود)

بهترین خوراکی ها برای کاهش فشار خون

پیروی از یک رژیم غذایی سالم برای قلب می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند. خوردن غذاهای حاوی مواد مغذی در کاهش فشار خون موثر است که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

1. مرکبات
2. سالمون و سایر ماهی های چرب
3. سبزی های برگ دار
4. حبوبات
5. توت ها
6. آمارانت (جو سبوس دار، کینوا، برنج قهوه ای، ذرت، نان سبوس دار، ماکارونی گندم کامل)
7. روغن زیتون
8. هویج
9. تخم مرغ
10. گوجه فرنگی و فرآورده های گوجه فرنگی
11. کلم بروکلی
12. ماست
13. گیاهان و ادویه جات ترشی جات
14. سیب زمینی
15. کیوی
16. گوشت های بدون چربی

روش های مناسب برای کنترل فشار خون

سبک زندگی نقش حیاتی در درمان فشار خون بالا دارد. کنترل فشار خون با یک سبک زندگی سالم ممکن است از نیاز به دارو جلوگیری کند، آن را به تاخیر بیاندازد یا کاهش دهد. در اینجا 10 راهکار در سبک زندگی وجود دارد که می‌تواند فشار خون را کاهش داده و آن را پایین نگه دارد:

• کاهش اضافه وزن
• به طور منظم ورزش کنید
• رژیم غذایی سالم داشته باشید
• نمک و سدیم را در رژیم غذایی خود کاهش دهید
• الکل را محدود کنید
• سیگار را ترک کنید
• شب‌ها راحت و کامل بخوابید
• استرس را کاهش دهید
• فشار خون خود را در خانه چک کنید و به طور منظم به چکاپ بروید
• کلسترول و قند خون خود را کنترل کنید
• مصرف مکمل سلنیوم

جمع بندی

فشار خون بالا یک وضعیت پزشکی جدی است که با توجه به عدم وجود علائم واضح، بسیاری از افراد ممکن است به آن توجه نکنند تا زمانی که به مرحله خطرناکی برسد. اتخاذ یک سبک زندگی سالم، از جمله تغذیه مناسب، ورزش منظم، و اجتناب از مصرف دخانیات و الکل، می‌تواند نقش مؤثری در کنترل فشار خون و جلوگیری از عوارض ناشی از آن داشته باشد. آگاهی از وضعیت فشار خون و مراجعه منظم به پزشک برای ارزیابی و کنترل آن، از جمله گام‌های مهمی است که می‌تواند به حفظ سلامت عمومی و پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با فشار خون بالا کمک کند.