آلرژی فصلی یکی از مشکلات رایج در فصل بهار و تغییرات فصلی است که بسیاری از افراد را درگیر میکند. گرده گلها، کپک، گرد و غبار و سایر محرکهای محیطی میتوانند باعث بروز علائمی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم و مشکلات تنفسی شوند. با شناخت عوامل تشدیدکننده و درمان آلرژی فصلی، میتوان این علائم را کاهش داد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. در این مقاله، راههای کنترل و کاهش علائم آلرژی فصلی را بررسی خواهیم کرد.
آلرژی فصلی چیست و چرا در بهار تشدید میشود؟
آلرژی فصلی که به عنوان تب یونجه یا رینیت آلرژیک نیز شناخته میشود، زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن نسبت به آلرژنهایی مانند گرده، هاگهای کپک و ذرات معلق در هوا که در فصول خاص شیوع بیشتری دارند و بیش از حد واکنش نشان می دهد که باید به فکر درمان آلرژی فصلی باشیم. بهار زمان اوج آلرژی است زیرا درختان، علفها و گلها مقادیر زیادی گرده آزاد میکنند و باعث ایجاد واکنشهای آلرژیک در افراد حساس میشوند. عواملی که باعث بدتر شدن آلرژی در فصل بهار میشوند عبارتند از:
1.تولید بالای گرده از درختان و گیاهان
در اوایل بهار، درختانی مانند توس، بلوط، افرا و سرو گرده را در هوا آزاد میکنند. در این فصل، علفها (مانند چچم، برمودا، علف تیموتی) شروع به گرده افشانی میکنند و علائم را بدتر میکنند. گردهها سبک وزن و معلق در هوا هستند و استنشاق آن را آسان کرده و باعث ایجاد واکنشهای آلرژیک میشوند.
2.دماهای گرمتر و هوای بادی
با افزایش دما، گیاهان شکوفا میشوند و آلرژنهای بیشتری را در هوا آزاد میکنند. باد گردهها را در فواصل طولانی پخش میکند و قرار گرفتن در معرض آن را افزایش میدهد.
3.باران و رطوبت می تواند رشد کپک را افزایش دهد
در حالی که باران ملایم میتواند گردهها را از هوا پاک کند، رطوبت باعث رشد کپک میشود که یکی دیگر از محرکهای رایج آلرژی است. پس از باران شدید، گردهها میترکند و مواد آلرژیزا بیشتری را در هوا آزاد میکنند.
4.واکنش متقابل با غذاهای خاص
برخی از افراد در بهار سندرم آلرژی دهانی (OAS) را تجربه میکنند، جایی که سیستم ایمنی میوهها و سبزیجات خاص را با گرده اشتباه میگیرد. بطور مثال اگر به گرده غان حساسیت دارید، خوردن سیب، هلو یا هویج ممکن است باعث خارش دهان یا تورم گلو شود.
علائم رایج آلرژی فصلی را بشناسید
آلرژی فصلی که به عنوان تب یونجه (رینیت آلرژیک) نیز شناخته میشود، زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن نسبت به عوامل حساسیتزا مانند گرده، کپک یا گرد و غبار واکنش بیش از حد نشان دهد. علائم می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و معمولاً در طول بهار، تابستان یا پاییز، بسته به ماده حساسیتزا، بدتر میشود.
1.علائم شایع آلرژی فصلی
آلرژی فصلی مثل هر عارضه دیگری علائمی را به همراه دارد و با درمان آلرژی فصلی می توان بروز آن را کم کرد. همچنین در این قسمت هر کدام از این علائم را نامبرده و عوارض مربوط به آنها را نیز معرفی کردهایم:
علائم بینی و سینوس
وقتی آلرژی از راه بینی و سینوسها بروز کند، عوارض زیر را به همراه دارد:
- عطسه (مکرر و ناگهانی)
- آبریزش یا گرفتگی بینی (احتقان بینی)
- چکه پس از بینی (چکیدن مخاط از گلو)
- فشار سینوسی یا سردرد
علائم چشمی (کانژنکتیویت آلرژیک)
عوارض ناشی از آلرژی چشمی به شرح زیر می باشد:
- خارش، قرمزی یا آبریزش چشم
- پلک های متورم
- حساسیت به نور
علائم گلو و دهان
آلرژی بوجود آمده از راه گلو و دهان نیز عوارض زیر را دارد:
- خراش یا گلودرد
- سرفه (به دلیل چکه پشت بینی)
- خارش دهان، لب ها یا زبان (ناشی از سندرم آلرژی دهان)
علائم پوستی
هنگامی که آلرژی پوستی در فصل بهار بوجود می آید، عوارض زیر را به دنبال خواهد داشت:
- خارش یا تحریک پوست
- کهیر (برجستگی های قرمز و برجسته روی پوست)
- شعله ور شدن اگزما (در افراد مبتلا به بیماری های پوستی از قبل موجود)
مشکلات تنفسی (در آسم ناشی از آلرژی)
آلرژی فصلی همچنین می تواند مشکلات تنفسی بوجود آورد، لذا عوارض ناشی از آن به شرح زیر است:
- تنگی نفس
- خس خس سینه
- سفتی در قفسه سینه
- تشدید علائم آسم
2.چگونه آلرژی را از سرماخوردگی تشخیص دهیم؟
خیلی از مواقع افراد در فصل بهار به آلرژی فصلی مبتلا میشوند اما این تفکر بسیار رایج است که میگویند هنگام تغییر فصل از زمستان به بهار، ابتلا به سرما خوردگی بیشتر میشود، در حالی که فرد تنها دچار آلرژی شده است و به جای درمان آلرژی فصلی به دنبال رهکارهای درمان سرماخوردگی است. در این بخش تفاوتهای میان این دو را بیان میکنیم:
ویژگی |
حساسیت فصلی | سرماخوردگی |
زمان شروع |
به صورت ناگهانی، هنگام قرار گرفتن در معرض گرده ها و آلرژن ها | به تدریج |
عطسه |
زیاد و پشت سرهم |
کم و پراکنده |
آبریزش بینی |
شفاف و رقیق |
غلیظ و زرد یا سبز |
تب |
ندارد |
تب خفیف |
مدت بیماری |
تا زمانی که در معرض آلرژن باشید (چند هفته یا ماه) |
معمولاً 7 تا 10 روز |
درد بدن و عضلات |
ندارد |
ممکن است احساس درد کنید |
چه افرادی بیشتر در معرض آلرژی فصلی هستند؟
آلرژیهای فصلی که به عنوان تب یونجه (رینیت آلرژیک) نیز شناخته میشود، میلیونها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار میدهد، اما برخی از افراد به دلیل عوامل ژنتیکی، محیطی و شیوه زندگی در معرض خطر بیشتری قرار دارند. گروههای پرخطر که حتما باید به دنبال درمان آلرژی فصلی باشند، عبارتند از:
1.افراد با سابقه خانوادگی آلرژی
- اگر یکی از والدین آلرژی داشته باشد: احتمال بروز آلرژی در کودک 30 تا 50 درصد است.
- اگر هر دو والدین آلرژی داشته باشند: خطر ابتلا به کودک به 60-80 درصد افزایش مییابد.
2.کودکان و نوجوانان
- در کودکان شایعتر است زیرا سیستم ایمنی آنها هنوز در حال رشد است.
- علائم ممکن است در سنین 5-2 سالگی ظاهر شود و در سنین نوجوانی به اوج خود برسد.
3.افراد مبتلا به آسم یا سایر آلرژی ها
- آسم و آلرژی ارتباط نزدیکی با هم دارند (آسم آلرژیک).
- افرادی که گرد و غبار، شوره حیوانات خانگی یا آلرژی به کپک دارند، بیشتر به گردهها واکنش نشان میدهند.
4.کسانی که در مناطق پر گرده زندگی می کنند
- مردم مناطق روستایی یا مناطقی با تعداد زیادی درخت، علف و گل بیشتر در معرض گرده قرار دارند.
- مناطق شهری با آلودگی بالا نیز میتوانند علائم آلرژی را بدتر کنند.
5.افراد با سیستم ایمنی ضعیف
بیماریهای مزمن، رژیم غذایی نامناسب و استرس میتوانند ایمنی را ضعیف کرده و آلرژی را بدتر کنند.
6.افرادی که زمان زیادی را در فضای باز می گذرانند
باغبانان، کشاورزان، ورزشکاران یا کارگران ساختمانی بیشتر در معرض گرده هستند.
7.کسانی که در معرض آلودگی هوا و دود هستند
آلودگی، دود سیگار و مواد شیمیایی سیستم تنفسی را ضعیف میکند و آلرژی را شدیدتر میکند.
راهکارهای خانگی برای درمان آلرژی فصلی
اگر از آلرژیهای فصلی (تب یونجه) رنج میبرید، درمانهای طبیعی میتوانند به تسکین عطسه، احتقان و خارش چشمها بدون تکیه بر داروها کمک کنند. در زیر درمان های خانگی موثر برای کاهش علائم آلرژی آورده شده است.
1.کاهش قرار گرفتن در معرض گرده برای درمان آلرژی فصلی
روزانه تعداد گردهها را بررسی کنید (از برنامهها یا وب سایتهای هواشناسی استفاده کنید). در ساعات اوج گرده (صبح و روزهای باد) در داخل خانه بمانید. پنجرهها را بسته نگه دارید و از دستگاههای تصفیه هوا استفاده کنید. بعد از فعالیت در فضای باز دوش بگیرید و لباس عوض کنید. هنگام بیرون رفتن از خانه از عینک آفتابی و ماسک استفاده کنید تا گرده گل را مسدود کنید.
2.درمان آلرژی فصلی با آنتی هیستامین های طبیعی
این غذاها به مسدود کردن هیستامین و کاهش علائم آلرژی کمک میکنند:
- غذاهای غنی از ویتامین C (پرتقال، فلفل دلمه ای، توت فرنگی): به عنوان یک آنتی هیستامین طبیعی عمل میکند.
- چای سبز: حاوی کورستین است که سلولهای ایمنی را تثبیت میکند.
- زردچوبه: دارای خواص ضد التهابی برای رفع گرفتگی بینی است.
- غذاهای غنی از کوئرستین (پیاز، سیب، انگور، آجیل): به جلوگیری از واکنشهای آلرژیک کمک میکند.
3.شستشوی بینی (محلول نمکی) و درمان آلرژی فصلی
از یک گلدان نتی یا اسپری سالین برای شستشوی گرده از مجرای بینی استفاده کنید. به پاکسازی مخاط، کاهش احتقان و جلوگیری از عفونت سینوسی کمک میکند. محلول نمکی DIY: 1 قاشق چایخوری نمک + ½ قاشق چایخوری جوش شیرین را در 1 فنجان آب گرم مخلوط کنید.
4.درمان آلرژی فصلی با استفاده از عسل محلی (ممکن است حساسیت گرده را کاهش دهد)
عسل محلی خام و فیلتر نشده حاوی مقادیر کمی از گردههای محلی است که ممکن است در طول زمان به افزایش تحمل کمک کند. از قبل از فصل آلرژی، روزانه 1 قاشق چایخوری مصرف کنید. از مصرف عسل برای کودکان زیر 1 سال خودداری کنید.
5.استنشاق بخار برای رفع احتقان و درمان آلرژی فصلی
بخار را از یک کاسه آب داغ استنشاق کنید (روغن اکالیپتوس یا نعناع را اضافه کنید). مجاری بینی را باز میکند و فشار سینوسی را کاهش میدهد.
6.دمنوش های گیاهی (تسکین دهنده و ضد التهاب) برای درمان آلرژی فصلی
دمنوشهایی که خاصیت ضد التهابی و تسکین دهنده آلرژی هستند عبارتند از:
- چای بابونه: التهاب را کاهش میدهد و خارش چشم را تسکین میدهد.
- چای نعناع فلفلی: به عنوان یک ضد احتقان طبیعی عمل میکند.
- چای زنجبیل: ایمنی بدن را تقویت میکند و با آلرژی مقابله میکند.
7.درمان آلرژی فصلی با ضد آلرژی نگه داشتن خانه
برای از بین بردن گردهها و کنههای گرد و غبار، مرتباً جاروبرقی و گرد و غبار بزنید. از فیلترهای هپا در دستگاه های تهویه مطبوع و تصفیه کننده ها استفاده کنید. ملافه را هر هفته در آب داغ بشویید تا مواد حساسیت زا از بین برود.
8.نوشیدن آاب و درمان آلرژی فصلی
مقدار زیادی آب بنوشید تا مخاط نازک بماند و آلرژنها از سیستم پاک شوند. آب نارگیل و دمنوشهای گیاهی نیز به هیدراته نگه داشتن شما کمک می کند. همچنین مصرف مکمل های نوتریفورت نیز توصیه می شود.
جمع بندی
آلرژی فصلی میتواند چالشهای زیادی برای افراد مبتلا ایجاد کند، اما با رعایت نکاتی مانند کاهش تماس با آلرژنها، استفاده از مواد غذایی ضد آلرژی، شستشوی مجاری تنفسی و بهرهگیری از روشهای طبیعی و دارویی، میتوان این علائم را مدیریت کرد. شناخت دقیق محرکها و اتخاذ سبک زندگی مناسب، کلید کاهش اثرات آلرژی و داشتن فصلی بدون نگرانی است.